طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی تجربه کاربری (UX) واژه هایی هستند که این روزها امکان دارد زیاد بشنوید مخصوصا اگر در دنیای دیجیتال فعالیت داشته باشید. به عنوان مثال ممکن است فردی هنگام صحبت در مورد یک سایت یا برنامه خاص بگوید که رابط کاربری آن خوب است اما از تجربه کاربری ضعیفی برخوردار است. بیشتر افرادی که با این واژه سر و کار دارند، دانش دقیقی در مورد رابط کاربری  (UI) و تجربه کاربری ندارند. در این مطلب علاوه بر اینکه به شما خواهیم گفت که طراحی رابط کاربری و طراحی تجربه کاربری چه تفاوتی با هم دارند، در مورد مهارت ها و نرم افزارهای مربوط به آن هم توضیح خواهیم داد. 

طراحی رابط کاربری و طراحی تجربه کاربری

نقش ها و وظایف طراح رابط کاربری و طراح تجربه کاربری با یکدیگر متفاوت است. اما وجود هر دوی آنها برای سازمان ضروری است و باید با یکدیگر همکاری داشته باشند تا به محصول نهایی دست یابند. طراحی رابط کاربری (UI) بیشتر روی جنبه بصری کار تمرکز دارد و معمولا به عنوان طراحی گرافیک از آن نام برده می‌شود، هرچند وظایف آن بسیار پیچیده تر است. اما طراحی تجربه کاربری (UX) یک موضوع تکنیکال و تحلیلی می‌باشد.

به نظر می‌رسد تا این قسمت از مطلب به پیچیدگی این دو مفهوم و اهمیت آن ها تا حدی پی بردید. مثالی که به درک بیشتر این دو مفهوم کمک می‌کند این است که، رابط کاربری بدون وجود تجربه کاربری مانند نقاشی است که بدون ایده و فکر شروع به نقاشی می‎کند. همچنین تجربه کاربری بدون وجود رابط کاربری مانند یک قالب توخالی از یک مجسمه است. 

طراحی تجربه کاربری (User experience) چیست؟

این مفهوم در ویکی پدیا به این صورت تعریف شده که طراحی تجربه کاربری (UX) ایجاد رضایت نسبی در مشتری و وفاداری او از طریق بهبود قابلیت ها، سهولت استفاده کاربر و ایجاد لذت برای مشتری هنگام استفاده از محصول است.

شاید این تعریف در ابتدا برای شما گنگ و عجیب به نظر برسد که اشاره‌ای به مفاهیم تکنولوژی و دیجیتال نشده است. دلیل آن این است که جای دادن یک فرآیند در چند کلمه امری دشوار است. البته بخشی از این مبهم بودن به دلیل تازه و نو ظهور بودن این مفهوم است.

طراحی تجربه کاربری در واقع همه جنبه های تعامل فرد با سازمان، محصول و خدمات را در بر می‌گیرد. یک طراح UX باید مهارت هایی داشته باشد که بتواند در کل پروسه تحقیق، بررسی، توسعه، محتوا و نمونه سازی برای بررسی کیفیت محصول نهایی شرکت کند. طراحی تجربه کاربر با وجود اینکه در حوزه‌ی تکنولوژی و دیجیتال تعریف می‌شود، اما مفهومی غیر دیجیتال و مرتبط با علوم شناختی است. 

طراحی تجربه کاربری (UX)

طراحی رابط کاربری (User Interface) چیست؟

طراحی رابط کاربری (UI) نسبت به طراحی تجربه کاربری مفهومی قدیمی‌تر است، اما به دلیل برداشت های غلطی که در مورد آن شده، تعریف واضح آن کمی دشوار می‌باشد. با توجه به آنچه که گفتیم تجربه کاربر را می‌توان اینگونه تعریف کرد، مجموعه اقداماتی که جهت بهبود محصول برای رضایت نسبی و افزایش کارایی و لذت در تعامل با محصول شکل می‌گیرد. اما طراحی رابط کاربری مکمل این مفهوم است و روی شکل و ظاهر، حس و جذابیت محصول تمرکز دارد. می‌توان گفت که طراح رابط کاربری در واقع وظیفه تبدیل ظاهر، طرح و محتوای یک محصول به یک تجربه جذاب برای کاربر را به عهده دارد.

به این ترتیب رابط کاربری مفهومی کاملا دیجیتال می‌باشد، طراحی رابط کاربری در زمینه احساس ناشی از برند و اعتماد به آن، برای هر رابط دیجیتال و کاربران آن نقشی فوق العاده مهم و ضروری است. بهبود احساس ناشی از برند و اطمینان به برند به صورت تخصصی وظیفه طراح رابط کاربری نیست، اما طراحی رابط کاربری محصولات یک برند روی این دو مورد تاثیرگذار است.

در پایان طراح رابط کاربری باید طرح را به کمک یک توسعه دهنده پیاده سازی کند. در سالهای گذشته طراح رابط کاربری و توسعه دهنده را جدا از هم در نظر نمی‌گرفتند. اما امروزه طراح وب به عنوان طراح رابط کاربری شناخته می‌شود که توانایی کد نویسی دارد، اما طراح تجربه کاربری هیچ سر و کاری با کد نویسی ندارد. با گذشت زمان طراحی رابط کاربری بر پایه ساخت رابط کاربری های جذاب روند تکامل و تغییر را طی می‌کند. 

سه بخش از محصول که به کمک طراحی رابط کاربری ایجاد می‌شود به شرح زیر است:

✅ Sense: حاوی عمل و عکس العمل محصول هنگام ورود کاربر یا در محیط های نمایش متفاوت است.

✅ Skin: نمایش بصری و گرافیکی محصول را شامل می‌شود.

✅ Makeup: حاوی یک سری دستور العمل ها، نکته ها و راهنماهایی است که کمک می‌کند تجربه بهتری برای کاربر ساخته شود. 

رابط کاربری و تجربه کاربری مکمل یکدیگر شناخته می‌شوند. هردوی این مفاهیم باید در محصول وجود داشته باشند تا تجربه ای جذاب و لذت بخش برای کاربر ایجاد کند. اگر محصولی ظاهری خوب ولی کاربرد نامناسبی داشته باشد به دلیل UI عالی و UX بد آن است. عکس این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که محصولی دارای کارکرد ساده اما ظاهری بد است، که دراین حالت UX محصول خوب اما UI آن نامناسب است.

برای طراحی UI از چه نرم افزارهایی استفاده می‌شود؟

نرم افزارهای مختلفی برای طراحی رابط کاربری وجود دارند که طراحان با توجه به نیاز سلیقه و مهارت خود از آن ها استفاده می‌کنند. محبوب ترین نرم افزارهایی که برای طراحی رابط کاربری استفاده می‌شوند، به ترتیب زیر هستند.

•  
• ✅ ادوبی ایکس دی (adobe XD)
•  
• ✅ اسکچ (Sketch)
•  
• ✅ فیگما (Figma)
•  
• ✅ اکشر (Axure RP)
•  
• ✅ این ویژن استودیو (Invision Studio)
•  
• ✅ فریمر ایکس (Framer X)
•  
• ✅ مارول (Marvel)
•  
• ✅ زیپلین (Zeplin)
•  
• ✅ یو ایکس پین (UXPine)

طراحی رابط کاربری (UI)

آیا رابط کاربری در موبایل و وب سایت باهم تفاوت دارند؟

رابط کاربری سایت باید به گونه ای باشد که کاربران بتوانند راحت با سیستم ارتباط برقرار کنند. پس علاوه بر زیبایی و جذابیت سایت، تعامل راحت با سایت و امکان انجام سریع کارها از اهمیت بالایی برخوردار است.

طراحی رابط کاربری موبایل باید به نحوی باشد که کاربران بتوانند از صفحه نمایش کوچک موبایل به راحتی با سیستم تعامل برقرار کنند. از آنجایی که در موبایل مثل دسکتاپ فضای زیادی در اختیار ندارید، باید بتوانید امکان اجرای تعاملات با استفاده از منوها، دکمه ها و اپلیکیشن را فراهم کنید.

کلام آخر

دقت و توجه به فرآیند طراحی UI و UX به درک و فهم بهتر محتوا و تعامل و تمایل هرچه بیشتر کاربر کمک می‌کند. توجه به مطالبی که در این محتوا به آن ها اشاره شد همراه با مطالعه و تمرین و همچنین امتحان طرح های مختلف توسط خودتان قطعا در این راه به شما کمک می‌کند.